Elektroniczne recepty wielu pacjentom ułatwiają życie. Czy możliwość uzyskania e-recepty bez wychodzenia z domu wiąże się z jakimś ryzykiem dla naszego zdrowia? W artykule przyjrzymy się zarówno korzyściom, jak i ograniczeniom związanym z procesem uzyskania i realizacji e-recepty. Sprawdzimy również, kiedy e-recepta rzeczywiście może zastąpić wizytę u lekarza, a kiedy należy się stawić w gabinecie lekarskim osobiście.
Czym jest e-recepta i jak działa w praktyce?
E-recepty wystawiane na odległość, przez podmioty medyczne realizujące usługi medyczne online, cieszą się dużą popularnością. Wystarczy, aby pacjent umówił się na wizytę online lub teleporadę u lekarza, następnie po zakończonej konsultacji otrzymuje on, praktycznie natychmiast, cyfrowy dokument uprawniający do zakupu przepisanych leków. E-recepta jest wysyłana w przystępnej postaci – jako wiadomość SMS i/lub wiadomość e-mail. Dodatkowo pacjent otrzymuje powiadomienie w aplikacjach mojeIKP i mObywatel oraz na swoim koncie pacjenta IKP [1].
Jak działa w praktyce e-recepta? Realizacja jest bardzo prosta:
-
pacjent udaje się do dowolnej apteki (na przykład w miejscu zamieszkania);
-
pacjent otwiera e-receptę na swoim urządzeniu elektronicznym i podaje farmaceucie czterocyfrowy kod dostępu oraz swój numer PESEL;
-
farmaceuta wprowadza dane do specjalnego systemu i wydaje przepisane leki.
Kiedy e-recepta może zastąpić wizytę u lekarza?
E-recepta może, w wielu przypadkach, zastąpić wizytę u lekarza. Dotyczy to np. pacjentów którzy biorą na stałe te same leki i potrzebują cyklicznie przedłużenia wcześniej wystawianych recept. Taka kontynuacja leczenia nie wymaga osobistej wizyty w gabinecie lekarza.
Inny przykład sytuacji, gdy recepta jest wystarczającym rozwiązaniem, to kompletowanie apteczki (domowej lub turystycznej) z prostymi, standardowymi lekami dostępnymi na receptę. Do takich leków należą np.:
-
leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe;
-
leki przeciwhistaminowe;
-
leki stosowane w łagodzeniu skurczów żołądka, przy zgadze, w przypadku ostrej biegunki lub refluksu;
-
maści z antybiotykiem na niewielkie infekcje skórne.
Niektóre objawy są na tyle łagodne, że pacjent nie musi udawać się z nimi osobiście do lekarza, tylko wystarczy że zamówi konsultację online i e-receptę.
Do dolegliwości, które można skutecznie skonsultować online, bez bezpośredniego badania fizykalnego przez lekarza, zaliczają się np.:
-
alergia sezonowa;
-
biegunka u osoby dorosłej, bez objawów odwodnienia i gorączki;
-
ból miesiączkowy o łagodnym nasileniu;
-
delikatny ból mięśni i stawów po wysiłku fizycznym;
-
epizodyczne problemy z wypróżnianiem;
-
katar i łagodny ból gardła w przebiegu przeziębienia;
-
lekki, suchy kaszel bez innych poważnych objawów;
-
łagodna gorączka u osoby dorosłej, przy przeziębieniu lub grypie;
-
łagodne bóle głowy przy braku innych objawów neurologicznych;
-
łagodne dolegliwości żołądkowe, np. po zjedzeniu ciężkostrawnych potraw;
-
uczucie zgagi, które można złagodzić lekami hamującymi produkcję kwasu solnego w żołądku.
Zalety e-recepty
E-recepty są wykorzystywane w takich dziedzinach medycyny jak np.: dermatologia, kardiologia czy zdrowie psychiczne. Największe korzyści, jakie się z nimi wiążą się, to [2]:
-
łatwy dostęp – e-recepty są zapisywane od razu po wystawieniu w elektronicznym systemie. Dzięki temu, zarówno pacjent, jak i lekarz, mogą szybko, w dogodnym dla obu stron czasie, sprawdzić historię przepisywanych leków. Pacjent nie musi także przechowywać w domu papierowych dokumentów na wypadek gdyby zdarzyło mu się zapomnieć, który lek stosować i w jakich dawkach. Można to łatwo sprawdzić z poziomu aplikacji mobilnej lub internetowego konta pacjenta IKP. Elektroniczny system e-recept zmniejsza również ryzyko błędów związanych z ręcznym wypisywaniem recept przez lekarza;
-
wygoda i oszczędność czasu – e-recepty są dostępne bez wychodzenia z domu, nawet dla pacjentów z ograniczoną mobilnością, chorujących przewlekle lub zamieszkujących w trudno dostępnych miejscach (np. małych wsiach). Tymczasem w aptekach proces realizacji recepty przebiega bardzo szybko – farmaceuta ma dostęp do systemu e-recept, podobnie jak lekarz czy pacjent, co umożliwia sprawne wydanie leku;
-
zmniejszone ryzyko zakażenia podczas wizyty w gabinecie lekarskim u osób z przewlekłymi problemami zdrowotnymi lub osłabionym układem odpornościowym.
Ograniczenia i wady e-recepty
E-recepta stanowi świetne rozwiązanie dla osób potrzebujących szybkiego dostępu do leków, jednak zdarzają się sytuacje, gdy tradycyjna wizyta u lekarza jest niezastąpiona.
E-recepta może nie wystarczyć, kiedy [2]:
-
istnieje ryzyko, że pacjent nadużywa leków;
-
istnieje ryzyko, że pacjent nie zgłosił lekarzowi wszystkich istotnych objawów (na przykład ze względu na starszy wiek i problemy z koncentracją czy pamięcią);
-
pacjent potrzebuje szczegółowej diagnozy lub przeprowadzenia nowych badań;
-
sam lek nie rozwiąże problemu pacjenta i konieczne jest także wdrożenie innych metod leczenia, np. zabiegowych;
-
u pacjenta wystąpiły ostre objawy, stanowiące wskazanie do pilnych oględzin lekarskich lub nawet wezwania pogotowia ratunkowego.
Warto również wspomnieć o ograniczeniach e-recepty, w postaci różnych oszustw. Zdarzały się przypadki, kiedy nieuczciwe osoby podszywały się pod podmioty medyczne wystawiające recepty i oszukiwały pacjentów, celem wyłudzenia danych. Aby uniknąć tego typu sytuacji, najlepiej otwierać swoje recepty z poziomu oficjalnych aplikacji Ministerstwa Zdrowia lub z poziomu Internetowego Konta Pacjenta. Wskazane jest również, by [3, 4]:
-
nie klikać odruchowo w linki przesyłane w wiadomości SMS czy też e-mail (prawdziwa wiadomość z e-receptą nie zawiera żadnych podejrzanych linków);
-
sprawdzać, od kogo jest wiadomość e-mail i z jakiego adresu przyszła.
E-receptę należy traktować jako wsparcie dla pacjenta, lekarza i farmaceuty, rozwiązanie to doskonale uzupełnia tradycyjną opiekę lekarską, ale nigdy nie zastąpi jej całkowicie.
Źródła:
1. Pacjent. (n.d.). E-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta [Dostęp: 05.11.2024 r.]
2. Haleem, A., Javaid, M., Singh, R.P., Suman, R. (2021). Telemedicine for healthcare: Capabilities, features, barriers, and applications. Sensors International 2(2): 100–117.
3. Pacjent. (2024). Bezpieczna e-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/bezpieczna-e-recepta [Dostęp: 05.11.2024 r.]
4. Pacjent. (n.d.). E-recepta pod lupą. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/e-recepta-pod-lupa [Dostęp: 05.11.2024 r.]
Artykuł sponsorowany
